Pancar Kvass ilk defa deniyorum. O sırada aklımdan geçenler: Probiyotik mi, prebiyotik mi? Bir food nerd’ün fermente içecek deneyimi
Pancar Kvass: Şalgamın Doğu Avrupalı Kuzeniyle Tanışın
Probiyotik mi, prebiyotik mi? Bir food nerd’ün fermente içecek deneyimi
İlk kez içtiğim bir içeceği anlatıyorum bugün: Pancar Kvass.
Üyesi olduğum bir gıda topluluğundaki üreticiden aldım, tadı da hikâyesi de ilgimi çekti.
İlk bakışta şalgamı andırıyor ama kökeni Doğu Avrupa. Kvass, genellikle pancar, tuz ve suyla doğal fermantasyonla hazırlanan geleneksel bir içecek.
Klasik kvass genellikle ekmekle yapılırken pancar kvass daha çok ev yapımı, fermente pancar suyu olarak biliniyor. Şalgamla benzerliği tuzlu-ekşi karakterinden geliyor ama tadı biraz daha yumuşak ve sebzeye yakın.
Ama bir diyetisyen olarak beni en çok düşündüren kısmı: Probiyotik mi, değil mi?
🔍 Probiyotik mi, Değil mi?
Fermente bir içeceği probiyotik yapan şey, sadece “canlı bakteri içeriyor olması” değil.
Probiyotik diyebilmek için bazı koşulların karşılanması gerekiyor:
🧬 Bir içeceğin probiyotik sayılabilmesi için:
Canlı mikroorganizmalar içermesi
Bu mikroorganizmaların tür ve suş düzeyinde tanımlanmış olması
Bilimsel olarak kanıtlanmış bir sağlık etkisinin olması
Bu etkilerin yeterli miktarda alındığında görülebilmesi
Benim içtiğim kvass’ta gaz yoktu, belirgin ekşilik de hissedilmedi.
Ve pastörize edilmiş olabilir — yani içindeki bakteriler, varsa bile, canlı olmayabilir.
Pastörizasyon gıda güvenliği açısından hayati.
Ama ne yazık ki canlı bakteriler bu süreçte hayatta kalamıyorlar.
Bu yüzden benim içtiğim versiyona net olarak “probiyotik” diyemem.
Prebiyotik mi?
Probiyotik olmasa bile, pancar kvass prebiyotik bir içecektir.
Çünkü pancar, bağırsaklarımızda yaşayan faydalı bakteriler için besin olan doğal lifler (prebiyotikler) içerir.
Yani bu içecek, doğrudan canlı bakteri vermese bile, vücudumuzdaki iyi bakteriler için besin görevi görüyor.
Bu da mikrobiyotayı destekleyen çok değerli bir etki.
🧠 Mini Rehber: Probiyotik vs. Prebiyotik vs. Postbiyotik
Terim | Tanım |
|---|---|
Probiyotik | Canlı mikroorganizmalar. Yeterli miktarda alındığında sağlığa yarar sağlarlar (Lactobacillus, Bifidobacterium gibi). |
Prebiyotik | Sindirilemeyen karbonhidratlar/lifler. Faydalı bakteriler için besin kaynağıdır (pancar, soğan, muz, yulaf gibi). |
Postbiyotik | Canlı olmayan ama hâlâ faydalı olabilen bakteri parçaları ve salgıladıkları bileşikler. (Pastörize fermente gıdalarda olabilir). |
🧃 Bonus Tablo: Fermente Ama Probiyotik mi?
Ürün | Probiyotik mi? | Not |
|---|---|---|
Pancar Kvass (ev yapımı) | ❓ Belirsiz | Pastörize değilse potansiyel probiyotik |
Şalgam (ev yapımı) | ⚠️ Belki | Market versiyonları genelde pastörize |
Kefir | ✅ Evet | Kanıtlanmış probiyotik içerir |
Yoğurt (ev yapımı/probiyotik ekli) | ✅ Evet | L. bulgaricus + eklenmiş suş varsa |
Kimchi / Turşu | ⚠️ Potansiyel | Canlı bakteri var ama suş tanımlı değil |
Ekşi maya ekmek | ❌ Hayır | Piştiği için canlı bakteri kalmaz |
🍷 Food Nerd Yorumu
Pancar kvass özellikle sıcak yaz günlerinde serinlerken miktobiyotamı da destekleyecek yeni bir şeyler deneyeyim isterseniz kesinlikle deneyin.
Lezzetli, prebiyotik, fermente bir içecek.
Probiyotik olanlarını da tercih edebilirsiniz.
Foodnerdlendiniz! Fermantasyonunuz bol olsun.
FoodNerd Serisi
Bu seride, danışmanlık modelimin özellikle “Öğren” ve “Güçlen” adımlarını temel alarak sağlık okuryazarlığınızı artırmayı, bilim temelli bilgileri gündelik hayatla buluşturmayı hedefliyorum.
Foodnerd serisinde,
🧠 Sağlık okuryazarlığını güçlendirecek,
📚 Diyet kültürünün yarattığı kafa karışıklığını sadeleştirecek,
🔬 Bilim temelli ama gündelik dile uyarlanmış içerikler sunacağım.
Korkutmadan, mitlere düşmeden, suçluluk değil farkındalık yaratarak…
Beslenme dünyası, ne yazık ki yanlış yönlendirmelere, mitlere ve “şuna çok iyi geldi!” gibi iddialarla dolu. İşte bu seride tam da bu karmaşayı gidermek ve “mucizelere değil, alışkanlıklarınıza güvenin” demek için buradayım.
📍 Danışmanlık Yaklaşımımı Keşfetmek İster Misiniz?
Benimle birebir çalışmak, alışkanlık temelli danışmanlık yaklaşımımı ve 6 adımlı modelimi tanımak isterseniz buraya tıklayın.
İlk adım her zaman “farkına varmak” ile başlar. Ardından öğrenir, güçlenir, beslenir ve sürdürürüz.
Foodnerd serisinin devamı çok yakında!
Birlikte düşünmek, öğrenmek ve güçlenmek üzere 💛
15 dakikalık ücretsiz ön görüşme ile sağlıklı ve sürdürülebilir bir yaşam için ilk adımı atın!
Randevu Oluştur
Ücretsiz ön görüşme ve hizmetlerim hakkında bilgi almak için formu doldurun. Size en kısa sürede döneceğiz.
Damla Ceyhan
Merhaba, ben Damla. Birey, toplum ve gezegen sağlığı için sürdürülebilir beslenme danışmalığı sunan bir diyetisyenim. Bireylere ve topluluklara sağlıklı ve sürdürülebilir beslenme alışkanlıkları kazanmalarında rehberlik ediyor, bireysel danışmanlık, eğitimler ve atölyeler veriyorum.
